De kunstwerken in de kasteelkapel van Edingen
In het hart van het Park van Edingen prijkt een imposante castrale toren waarin een kapel is ondergebracht. Dit opmerkelijke bouwwerk is het enige overblijfsel van het middeleeuwse kasteel van Edingen, dat aan het begin van de 19de eeuw (1803-1808) werd afgebroken. Van 1836 tot 1846 liet hertog Prosper Lodewijk van Arenberg (1785-1861) de castrale kapel renoveren en opnieuw inrichten om haar vroegere pracht te herstellen. De kapel bevat nog steeds verschillende erfgoedschatten waarmee zij toen werd versierd. Die vragen nu om dringende conservatie- en restauratie-ingrepen.
Verloren licht en kleur van de kapel
De castrale kapel van Edingen wacht al dertig jaar op de terugkeer van haar vier glas-in-loodramen, die momenteel opgeslagen liggen in kisten in het nieuwe kasteel van Edingen. Drie van deze ramen dateren uit de 16de eeuw en komen uit de kerk van Dion-le-Val, terwijl het vierde raam in de 19de eeuw werd toegevoegd om het geheel compleet te maken. Op basis van eerdere studies, die geactualiseerd moeten worden, en na restauratie, kunnen zij het interieur van de middeleeuwse kapel opnieuw doen schitteren met hun kleurrijke lichtspel. Ook prachtig gekleurd, maar nu bedekt met een dikke laag stof, zijn de 18 schilderijen die het oksaal bekleden. Deze werken zijn gemaakt door anonieme kunstenaars uit de 16de en 17de eeuw uit de Zuidelijke Nederlanden, zonder iconografische eenheid en veelal verkleind of vergroot om in de lambrisering te passen. Hun verslechterde staat vraagt om een complexe restauratie, want schilferende verf en vergeelde vernissen bedreigen de panelen. Tot slot is de zwart-gele terracotta vloerbedekking uit de 16de of 17de eeuw rond het altaar gedeeltelijk verkleurd, maar gelukkig intact gebleven.
Meubilair gemaakt van altaarstukken
Twee credenstafels met de wapenschilden van de familie Arenberg-Lobkowitz, gemaakt in de 19de eeuw, sieren de achterwand van de kapel, vlakbij de stenen altaren. Een credenstafel is een soort buffetkast of -tafel die in de context van een kerk of kapel dient om benodigdheden voor het misoffer op te plaatsen. Deze credenstafels zijn ontworpen om fragmenten van 15de- en 16de-eeuwse retabels en beeldjes tentoon te stellen. De meubelstukken zijn dringend aan reiniging toe en hier en daar zullen herstellingen nodig zijn. Datzelfde geldt voor andere waardevolle onderdelen van het interieur in de kapel. Zo is de oude toegangsdeur, versierd met fragmenten van 16de-eeuwse retabels, er ernstig aan toe. Het eikenhout en het metaal zijn beschadigd, en de details van de scènes uit de Passie en de boom van Jesse worden steeds moeilijker te onderscheiden.
Stem voor dringende maatregelen
Momenteel wordt de buitenkant van de castrale kapel gerenoveerd, maar ook aan de binnenkant is dus heel wat werk. Voor twee beschilderde stenen retabels is al een restauratieplan gemaakt, maar ook de andere erfgoedschatten in dit bijzondere gebouw vragen om dringende aandacht. Om dit waardevolle erfgoed te behouden, moet bovendien het binnenklimaat gestabiliseerd worden. Dit betekent dat temperatuur en luchtvochtigheid in balans moeten blijven, en er goede verlichting en beveiliging tegen diefstal nodig is. Al deze maatregelen zijn essentieel om de integriteit van deze kostbare stukken te waarborgen, maar ook om de prachtige kapel weer open te stellen voor het publiek. Help jij mee door je stem te geven?
Interieur van de castrale kapel, 1836-1846, (Edingen, Park van Edingen).
De Erfgoed Challenge wil alle Belgen verbinden rond hun erfgoed en deze kunstschatten omringen met de allerbeste zorgen. Tien jaar lang selecteert het KIK samen met jou een erfgoedschat die hoogdringend hulp nodig heeft. Om zo tegen 2030 de toekomst van minstens tien erfgoedschatten te verzekeren. Geef erfgoed een toekomst!
Of stem je liever op...?
Het Besloten Hofje uit Antwerpen
Een 16de-eeuwse intrigerende miniatuurwereld in een eikenhouten kastje
De Calvarieberg van Aat
Een meer dan levensgroot ensemble van 16de-eeuwse houtsnijkunst dat de Kruisweg uitbeeldt
De tegeltableaus van het Picardisch Huis in Moeskroen
100 m2 aan keramieken tegelschilderijen op de muren van de balzaal