Het doksaal van Karel V in Walcourt
Het 16de-eeuwse doksaal van Karel V in de Sint-Maternusbasiliek van Walcourt is een van de belangrijkste in België. Dit imposante, laatgotische koordoksaal is vervaardigd uit Avesnessteen en blauwe hardsteen en is rijkelijk gedecoreerd. Het werd mogelijk geschonken door keizer Karel V (1500-1558).
Weelderig werk vol heiligen en verhalen
Een doksaal is een grote structuur van hout of steen, bekroond met een tribune, die de ruimte tussen het schip en het koor van een kerk scheidt. Doksalen worden nog maar zelden op hun oorspronkelijke plaats in kerken bewaard. Het exemplaar in Walcourt is rijkelijk versierd met baldakijnen, bogen, opengewerkte architectonische elementen, bloemen, nissen, friezen en medaillons, allemaal uitgevoerd in zuivere laatgotische stijl, met hier en daar al ornamenten die naar de renaissance verwijzen. Een belangrijke reeks beelden vervolledigt de architecturale structuur: de Maagd Maria, de kerkvaders (Sint-Hiëronymus en Sint-Gregorius), Sint-Lambertus en Sint-Bernardus. Verder bevinden zich in het bovenste register talloze kleinere figuren, waaronder lokale heiligen zoals Sint-Gerardus van Brogne. Op de ambo, de verhoogde preekstoel in het midden van het doksaal, zijn drie bas-reliëfs te zien die religieuze scènes uitbeelden: links de onthoofding van Johannes de Doper, in het midden de Geboorte van de Maagd en rechts een martelaar.
Een keizerlijk geschenk
Midden op het doksaal staat het jaartal 1531, een herinnering aan de tijd waarin het werk voltooid werd. Volgens de overlevering werd dit monument rechtstreeks gefinancierd door Karel V, koning van Spanje en keizer van het Heilige Roomse Rijk was. Op het doksaal prijken zijn wapenschilden, evenals twee medaillons die mogelijk zijn portret en dat van zijn vrouw, Isabella van Portugal, weergeven. Het geschenk zou een blijk zijn van keizer Karels waardering voor de Sint-Maternusbasiliek van Walcourt en haar Mariabedevaart. Ondanks de tegenslagen die de basiliek sindsdien heeft gekend met oorlogen, vandalisme en branden, heeft het doksaal de tand des tijds doorstaan. In de vroege 19de eeuw werd het gedemonteerd en achterin de toren geplaatst, maar tussen 1887 en 1889 werd het opnieuw op zijn originele plaats geïnstalleerd. De beelden werden gerestaureerd door beeldhouwer Jean-Baptiste Verdeyen. Gipsafgietsels van het doksaal, gemaakt in 1926, worden vandaag de dag bewaard in de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis in Brussel.
Help het doksaal
Het prachtige doksaal van Karel V in de Sint-Maternusbasiliek vertelt niet alleen het verhaal van Walcourts band met de machtige keizer, maar ook van de eeuwenlange verbondenheid van de stad met kunst, geloof en erfgoed. Maar dit onschatbare monument is in gevaar. Na jaren van blootstelling aan stof, roet en verval verkeert het doksaal in slechte staat. Met jouw stem kan je dit monument helpen. Dankzij jou kan het KIK een studie uitvoeren om de geschikte restauratiemethode te bepalen. Daarnaast zal een materiaal-technische studie gebeuren in combinatie met een (kunst)historische studie om de geheimen van dit monumentale meesterwerk te onthullen. Een conservatie-restauratiebehandeling door een geschikt team kan hier hopelijk uit volgen. Laten we met de Erfgoed Challenge samen de eerste stap zetten opdat de beelden, wapenschilden en bas-reliëfs later in hun oorspronkelijke pracht worden hersteld en weer stralen zoals in de tijd van Karel V.
Anoniem, Koordoksaal, 1531, steen, (Sint-Maternusbasiliek, Walcourt).
De Erfgoed Challenge wil alle Belgen verbinden rond hun erfgoed en deze kunstschatten omringen met de allerbeste zorgen. Tien jaar lang selecteert het KIK samen met jou een erfgoedschat die hoogdringend hulp nodig heeft. Om zo tegen 2030 de toekomst van minstens tien erfgoedschatten te verzekeren. Geef erfgoed een toekomst!
Of stem je liever op...?
De tegeltableaus van het Picardisch Huis in Moeskroen
100 m2 aan keramieken tegelschilderijen op de muren van de balzaal
De sfinxen van het Kasteel van Heers
Twee terracotta beelden, waarvan eentje al verloren, aan de ingang van het kasteeldomein
De Calvarieberg van Aat
Een meer dan levensgroot ensemble van 16de-eeuwse houtsnijkunst dat de Kruisweg uitbeeldt