Volgende restauratiefase breekt aan voor de Rubenskapel
In de Sint-Jacobskerk in Antwerpen begon vorige week de conservatie-restauratie van de stenen monumenten in de Rubenskapel. Het interieur, dat bestaat uit prachtige kunstschatten, won in 2021 de eerste editie van de Erfgoed Challenge. Dankzij die winst is het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK) sinds 2022 bezig met de conservatie-restauratie ervan. Nu zijn dus de stenen elementen aan de beurt.
In het hart van Antwerpen schittert een meesterwerk van historische pracht en barokke grandeur – de Rubenskapel. Deze grafkapel van meesterschilder Pieter Paul Rubens (1577-1640) herbergt een schat aan kunstwerken die dringend aan restauratie toe waren. Dat is de experts van het KIK niet ontgaan en in 2021 won het interieur van de kapel de Erfgoed Challenge. Het ambitieuze project om de Rubenskapel terug in volle glorie te brengen ging van start. Het bestaat uit verschillende fases en wordt gefinancierd dankzij succesvolle fondsenwervingsacties bij het grote publiek, bedrijven en weldoeners.
Stenen monumenten worden gerestaureerd
Een nieuwe fase brak vorige week aan voor het interdisciplinaire team van het KIK. Na werfvergaderingen in de Sint-Jacobskerk in december en januari is het tijd voor het Atelier steensculptuur om ter plaatse in de Rubenskapel de stenen monumenten met hun beelden te onderzoeken en te behandelen. Het betreft het barokke altaar met een marmeren beeld van de Mater Dolorosa (Onze-Lieve-Vrouw van Smarten), toegeschreven aan Lucas Faydherbe (1617-1697), het epitaaf voor Rubens’ zoon Albert en twee 19de-eeuwse romantische praalgraven van Willem Geefs.
“Er zijn nog heel wat vragen met betrekking tot de uitvoerders van de verschillende beeldhouwwerken in de Rubenskapel, waaronder het beeld van de Mater Dolorosa dat nu soms wordt toegeschreven aan Lucas Faydherbe. Tijdens de restauratie hopen we via interdisciplinair onderzoek hierop een antwoord te kunnen geven.”
Op maandag 5 februari startte het team met een grondige plaatsbeschrijving. Donderdag 8 februari werden er bijkomende foto’s genomen. Het Labo monumenten en monumentale decoratie is nauw betrokken voor wetenschappelijke analyses van de originele materialen en deze die gebruikt werden voor restauraties in het verleden.
Een project van samenwerking en toewijding
De aanpak van de barokke Rubenskapel bestaat uit verschillende fases. In de herfst van 2022 werd eerst begonnen met de conservatie-restauratie van het schilderij Madonna omringd door heiligen (ca. 1630). Dit kunstwerk, door Rubens zelf geschilderd, is de centrale blikvanger van het 17de-eeuwse interieur. Het verhuisde tijdelijk naar het Atelier schilderkunst van het KIK. Met behulp van geavanceerde restauratietechnieken en diepgaande wetenschappelijke analyses tijdens het hele conservatieproces, behandelen de experts van het KIK elke penseelstreek met veel geduld en nauwkeurigheid.
De gedegen interdisciplinaire behandeling van het interieur van de Rubenskapel zou echter niet mogelijk zijn zonder de onschatbare steun van erfgoedliefhebbers, zowel lokaal als nationaal. Dankzij het grote aantal stemmen in de Erfgoed Challenge 2021 won deze erfgoedparel de wedstrijd. Door genereuze donaties, financiële steun van grote schenkers en de hulp van de Nationale Loterij komen de verschillende fases van de restauratie tot stand.
Ook jouw bijdrage, hoe klein of groot ook, helpt bij het bewaren van een stukje geschiedenis, een stukje van onze identiteit en een bron van inspiratie voor toekomstige generaties. Wil je er mee voor zorgen dat de conservatie-restauratie van de stenen beelden tot een prachtig einde wordt gebracht, zodat Rubens’ grafkapel binnenkort weer in haar volle glorie toegankelijk is?
Steun het onderzoek en de behandeling met een eenmalige of een maandelijkse gift. Of doe mee aan de sterrenactie, waarbij je een ster in de Sint-Jacobskerk kan personaliseren. Samen streven we naar het behoud en de valorisatie van ons rijke culturele erfgoed, voor altijd en voor iedereen.
Meer nieuws van het KIK
REFRESH: Water bestuderen om erfgoed te beschermen
Klimaatverandering is een duidelijke prangende uitdaging voor onze wereld. Ook voor erfgoed. Water is een boosdoener voor erfgoed(sites). We moeten dus kijken naar duurzaam waterbeheer om ons erfgoed te beschermen. Dat doen we met REFRESH.
Publicatie van een nieuwe Scientia Artis!
Van de Brusselse familie beeldhouwers du Quesnoy - de vader, Hiëronymus de Oudere, en zijn twee zonen, Frans en Hiëronymus de Jonge - zijn alleen het leven en werk van de oudste zoon, Frans du Quesnoy, beroemd in Rome, grondig bestudeerd. Maar wie was zijn jongere broer, Hiëronymus de Jonge? Wat weten we over zijn leven en werk? Heel weinig. Ondanks zijn briljante carrière als beeldhouwer en hofarchitect voor de gouverneur van de voormalige Nederlanden, Leopold Willem (1647-1656), werd zijn werk door critici verwaarloosd na zijn terdoodveroordeling in 1654.