IOHANNES: Vlaamse schilderijen in het Sint-Janshospitaal in Brugge
Het IOHANNES-project bestudeert de unieke collectie schilderijen die al eeuwenlang in hun originele omgeving te bewonderen zijn in het Sint-Janshospitaal in Brugge. Het vijfjarige onderzoek, gefinancierd door Belspo, focust op de rol van kunst in de middeleeuwse gezondheidszorg en religieuze beleving. De resultaten zullen gepubliceerd worden in de prestigieuze reeks Corpus Vlaamse Primitieven.
Dit project wordt gefinancierd door het FED-tWIN-programma van Belspo
IOHANNES. Vlaamse schilderijen in het Sint-Janshospitaal in Brugge. Kunst in zijn oorspronkelijke omgeving. Het creëren, bekijken en gebruiken van beelden in de 15de-eeuwse Zuidelijke Nederlanden
IOHANNES is een gezamenlijk initiatief van het KIK en van UCLouvain/GEMCA (Group for Early Modern Cultural Analysis), in samenwerking met Musea Brugge. Tijdens het vijfjarige project zullen de Vlaamse schilderijen in de collectie van het Sint-Janshospitaal in Brugge bestudeerd worden, waaronder meesterwerken van Hans Memling. Het IOHANNES-project, vernoemd naar het hospitaal (Johannes, Jans), wordt gefinancierd door het federaal Wetenschapsbeleid (Belspo) in het kader van het FED-tWIN-programma.
Vlaamse Primitieven in een hospitaal?
Het Sint-Janshospitaal in Brugge, opgericht in de 12de eeuw, is een van de oudste in zijn soort in Europa. Het Sint-Janshospitaal was de belangrijkste middeleeuwse stedelijke instelling voor zieken, armen en behoeftigen in Brugge.
In zijn 900-jarige geschiedenis heeft het ziekenhuis altijd kostbare kunstvoorwerpen gehuisvest. Daartoe behoort ook een van de grootste collecties van schilderijen van de Brugse meester Hans Memling (Seligenstadt, ca. 1430/40-Brugge, 1494). Sommige van deze schilderijen werden expliciet door de broeders en zusters van het hospitaal bij Memling besteld. Na honderden jaren zijn ze nog steeds in situ – op de plek waarvoor ze werden gemaakt. Het IOHANNES-project is daardoor een bijzondere casestudy voor vroeg-Nederlandse schilderijen in hun oorspronkelijke omgeving.
(Foto: © Visit Bruges, Jan Darthet)
Kunst, vroomheid en gezondheidszorg
Het middeleeuwse Sint-Janshospitaal was zowel een sociale als religieuze instelling. In tegenstelling tot moderne ziekenhuizen, zorgde het niet alleen voor het lichaam van de patiënt, maar ook voor de christelijke ziel. Schilderijen en andere devotionele voorwerpen speelden daarom een specifieke rol in het dagelijks leven van het hospitaal. Ze vormden samen een kruising van artistieke en religieuze ervaring.
(Foto: © Museum Sint-Janshospitaal, Musea Brugge)
Doelstellingen van het IOHANNES-project
Het onderzoek zal zich richten op twee belangrijke aspecten:
- de materiële presentatie van de schilderijen
- het vergroten van ons begrip van hun specifieke rol in het hospitaal, waarbij religieuze diensten en gebeden werden gekoppeld aan artistieke objecten
De onderzoeksresultaten die verband houden met de materialiteit, de iconografie, de functie en het gebruik zullen ons in staat stellen om het 15de-eeuwse visuele landschap van het Sint-Janshospitaal en de toenmalige ervaring zo nauwkeurig mogelijk te reconstrueren.
(Foto: © Museum Sint-Janshospitaal, Musea Brugge)
Corpus Vlaamse Primitieven
De uiteindelijke projectresultaten zullen worden gepubliceerd in een volume van de reeks Corpus Vlaamse Primitieven, dat wetenschappelijke analyses biedt van schilderijen door Vlaamse meesters tussen 1400-1500 in openbare collecties, dit keer gewijd aan de museumcollectie van het Sint-Janshospitaal.
Meer info over dit project?
Neem contact op met onze wetenschappers van het Studiecentrum Vlaamse Primitieven.
Melis Avkiran
Bart Fransen
Dominique Deneffe
European Collaborative Cloud for Cultural Heritage – ECHOES
Het project European Cloud for Heritage OpEn Science (ECHOES) heeft als doel de European Collaborative Cloud for Cultural Heritage (ECCCH) op te richten, een gedeeld platform om erfgoedprofessionals en -onderzoekers toegang te bieden tot gegevens, wetenschappelijke bronnen, training en geavanceerde digitale tools die aansluiten op hun behoeften.
